Ksylitol - czy warto zamienić nim tradycyjny cukier?

Używanie cukru na co dzień może być jednym z najbardziej niezdrowych aspektów współczesnej diety. Jest to główny powód, dla którego poszukiwana jest jakaś mniej szkodliwa alternatywa, jak na przykład ksylitol. Nie ustępuję cukrowi pod względem mocy słodzenia, ale ma mniej kalorii i nie podnosi poziomu cukru we krwi.

Liczne badania potwierdzają również, że ma zbawienny wpływ na zęby, chroniąc je przed próchnicą. Dowodzą to przede wszystkim obserwacje szwedzkich dzieci, które dzięki dostępowi do gum do żucia z ksylitolem w swoich szkołach, praktycznie nie mają tego problemu. Ksylitol faktycznie obniża pH w jamie ustnej, jak mówią w reklamie.

Czym jest ksylitol i jak wygląda?

Ksylitol z chemicznego punktu widzenia to alkohol cukrowy. Alkohole cukrowe są jak hybrydy cząsteczki cukru i cząsteczki alkoholu. Ich struktura powoduje stymulowanie receptorów na języków odpowiedzialnych za odczuwanie słodkiego smaku.

Ksylitol występuje naturalnie w niektórych owocach i warzywach, dlatego uznaje się go za naturalny słodzik. Nawet ludzie produkują go w niewielkich ilościach w drodze metabolizmu. Może być pozyskiwany z różnych owoców, owsa, kukurydzy, trzciny cukrowej i brzóz. Powstaje z naturalnych produktów tzn. z pulpy celulozowej, która musi zostać poddana różnym procesom, aby ostatecznie mogła być dostępna na półkach sklepów ze zdrową żywnością w formie białych kryształków. Jest to jednak główny zarzut odnośnie ksylitolu, czy aby na pewno można go było nazywać ‘naturalnym słodzikiem’ , mimo bezsprzecznie wielu zalet.

Gdzie występuje?

Jest częstym składnikiem gum do żucia, cukierków, miętówek, produktów przyjaznym diabetykom oraz produktom do pielęgnacji jamy ustnej.

Ksylitol ma podobną moc słodzącą jak cukier, ale zawiera 40% mniej kalorii.

Kaloryczność:

Zwykły cukier: 4 kalorie/ gram

Ksylitol: 2,4 kalorie/ gram

Korzyści ze stosowania ksylitolu

Dba o zęby

Już w 1970 roku udowodniono korzystne działanie ksylitolu na nasze uzębienie, a późniejsze badania tylko to potwierdziły. Czasopisma stomatologiczne pieją z zachwytu nad ksylitolem i jego pozytywnym wpływem na utrzymanie zębów w pełni zdrowia i z dala od próchnicy. Nie tylko uniemożliwia on rozwój bakterii, ale również remineralizuje już zaatakowane przez próchnicę zęby.

Drożdże i bakterie w jelitach

Ksylitol jest prebiotykiem, czyli stanowi pożywienie dla bytujących w naszych jelitach flory bakteryjnej, zapewniając jej prawidłowe funkcjonowanie. Skład mikroflory przewodu pokarmowego wpływa nie tylko na nasze trawienie, odporność, ale co coraz częściej twierdzą specjaliści, może mieć wpływ nawet na nasze samopoczucie i walkę z depresją.

Powszechnie stosowany cukier, do tego spożywany w zbyt dużych ilościach, sprzyja rozwojowi szkodliwych bakterii i drożdży w jelitach. Ksylitol jest doskonałym rozwiązaniem dla osób borykających się z przewlekłymi zakażeniami drożdżakami w przewodzie pokarmowym, ponieważ nie sprzyja ich rozwojowi jak cukier czy inne popularne słodziki jak np. aspartam.

Stężenie glukozy we krwi i insulina

Ksylitol jest wolniej absorbowany niż cukier, a w zasadzie nie ulega nawet całkowitemu strawieniu. Nie powoduje skoku glukozy we krwi, jest więc dobrym substytutem cukru dla diabetyków, ponieważ nie powoduje nagłego wyrzutu insuliny. Zawsze należy jednak badać wpływ przyjmowanych nowych produktów i kontrolować poziom cukru we krwi u osób z grupy ryzyka, ponieważ mogą wystąpić działania osobnicze.

Druga strona ksylitolu

W związku z tymi wszystkim zaletami związanymi ze stosowaniem ksylitolu, czy jest coś, za co można go nie lubić?

Z jednej strony, ksylitol jest żywnością przetworzoną, nie spożywamy go w jego naturalnej formie. To spowodowało wiele dyskusji na temat zdrowotnego działania ksylitolu. Niektórzy twierdzą, że skoro jest przetworzony, to nie może być częścią zdrowej diety. Inni natomiast, że skoro przynosi tyle korzyści, to czy jednak nie warto go włączyć do codziennej diety jako zamiennik cukru, który oprócz tego, że  jest przetworzony, ma bardzo złą sławę i niekorzystne działanie na nasze zdrowie.

Ksylitol może powodować problemy żołądkowo-jelitowe u niektórych osób. Ponieważ nie jest całkowicie trawiony w naszym układzie, może mieć działanie przeczyszczające. Inne zgłaszane dolegliwości to wzdęcia, bóle brzucha i skurcze. Są to jednak sporadyczne przypadki, które należy mieć na uwadze, natomiast ksylitol wprowadzany do diety w sposób kontrolowany i sukcesywny, w normalnych warunkach nie powoduje żadnych dolegliwości. Nie odnotowano poważnych skutków ubocznych stosowania ksylitolu.

Wiele firm produkuje ksylitol z modyfikowanej genetycznie kukurydzy GMO, dlatego przed zakupem warto zrobić ‘research’ na własną rękę, by uniknąć takiej niespodzianki. Na rynku są firmy, które oferują ksylitol z zachowanie ekologicznych schematów produkcji.

Jak zastąpić cukier ksylitolem w praktyce

Ponieważ ksylitol ma podobną moc słodzącą jak cukier, można to w łatwy sposób wykorzystać na co dzień. Warto pamiętać o kilku sprawach.

• Tak jak zostało wspomniane wcześnie, ksylitol zapobiega namnażaniu drożdży, dlatego jeśli planujesz piec pieczywo na bazie drożdży, będziesz zmuszony użyć tradycyjnego cukru.
• Pamiętaj, że używając ksylitolu do wypieków, należy go najpierw zmielić, jeśli produkt docelowy nie zawiera wystarczająco wilgoci. Może spowodować, że twoje ciasto będzie zbyt sypkie. Doskonale nada się do tego młynek do kawy lub mikser.
• Ksylitol chłonie więcej wilgoci niż tradycyjny cukier.
• Działanie ‘chłodzące’ jest charakterystyczne dla ksylitolu, obserwujesz to żując gumę zawierającą mentol. Aby to zmniejszyć już całkowicie wyeliminować, użyj zwykłego cukru.
• Ksylitol działa jak środek konserwujący, dzięki temu twoje wypieki będą dłużej świeże.
• Ksylitol nie karmelizuje i nie brązowieje, więc nie wpłynie na kolor twoich wypieków.

Ksylitol na co dzień

Istnieje złota zasada, że we wszystkim należy mieć umiar. Tak i za ksylitolem stoi wiele ‘za’, natomiast nie znaczy to, że należy nim słodzić bez opamiętania. Stanowi on jednaj doskonały wstęp do ograniczania używania środków słodzący ‘w ogóle’ w naszej diecie i do walki z nadwagą. Warto wykorzystać to co dobrego niesie za sobą stosowanie ksylitolu, a używany z rozwagą nie przyniesie skutków ubocznych.